Krótki życiorys Kornela Makuszyńskiego
Kornel Makuszyński urodził się w Stryju 8 stycznia 1884 roku. Ojciec
Makuszyńskiego był pułkownikiem wojsk austriackich i jednocześnie urzędnikiem
rejonowym. Kornel uchodził za chłopca niezwykle inteligentnego, o czym świadczy
fakt, iż już w pierwszej klasie gimnazjum udzielał korepetycji. Później
mieszkał w Przemyślu i Lwowie, gdzie kontynuował naukę w gimnazjum i na
Uniwersytecie Jana Kazimierza we Lwowie. Wcześnie zaczął pisać poezje i
wcześnie ją publikował, odnajdując recenzentów w osobistościach takich jak
choćby Leopold Staff. Później był redaktorem pisma „Słowo Polskie”. Kontynuował
studia na Sorbonie, okresowo wyjeżdżając też do Włoch. W 1911 roku ożenił się.
Był wielkim miłośnikiem Zakopanego, gdzie spędzał kilka miesięcy w roku. Po
wybuchu I wojny został przez Rosjan aresztowany i wywieziony razem z żoną w
głąb Rosji, jednak dzięki interwencji wpływowych znajomych mógł wkrótce
powrócić do kraju i zamieszkać w Warszawie. Był w okresie międzywojnia
najpoczytniejszym polskim pisarzem, niejako królem życia, żyjąc dostatnio a
nawet jak na owe czasy zamożnie – kolekcjonował na przykład drogie dzieła
sztuki. Był żonaty dwukrotnie. Sukces nie trwał jednak dla niego przesadnie
długo, ponieważ nadszedł rok 1939, kiedy to wybuchła II wojna. Był to poniekąd
koniec hossy Kornela Makuszyńskiego, tego samego, który prezesował Polskiej
Akademii Literatury. Już w czasie okupacji mieszkał dość skromnie utraciwszy a
sprawą niemieckiego bombardowania większą część majątku. Po wojnie był objęty
całkowitym zakazem publikowania, jako wróg ludu i synonim zepsucia II RP. Zmarł
w Zakopanem 31 lipca 1953 roku.
Biografia rozszerzona Kornela Makuszyńskiego
Młodość
Przyszedł na świat 8 stycznia 1884 w Stryju, na terenie ówczesnego państwa
Austro – Węgry. Był jedynakiem, synem pułkownika wojsk austriackich i urzędnika
galicyjskiego. Ojciec odszedł gdy syn miał 10 lat. Kornel Makuszyński już będąc
w pierwszej klasie gimnazjum dorabiał na udzielaniu korepetycji. Później uczył
się w gimnazjum w Przemyślu, gdzie przeprowadził się, natomiast kończył szkołę
średnią we Lwowie.
Debiuty i dalszy rozwój
Mając 14 lat zaczął pracę twórczą – pisząc wiersze. Do grona swych
pierwszych recenzentów mógł zaliczyć wówczas samego Leopolda Staffa. Publikował
swą twórczość pierwszą w dzienniku „Słowo Polskie” – w wieku lat szesnastu.
Później zasilił redakcje tego pisma. Studia podjął na kierunku polonistyka i
romanistyka we Lwowie – na Uniwersytecie Jana Kazimierza. Odbywał podróże do
Włoch. Został też członkiem wydziału Towarzystwa Wzajemnej Pomocy Literatów i
Artystów Polskich we Lwowie (1907). W 1908-1910 studia swe kontynuował na
romanistyce na paryskiej Sorbonie. Po roku narzeczeństwa z Emilią Bażeńśką, w
1911 Makuszyński pobrał się z nią w Warszawie. Zamieszkiwał później w
Burbiszkach w latach 1913-1914. Rozkochany był Makuszyński natomiast w
architekturze zakopiańskiej. Pierwsza wojna zaskoczyła go właśnie tam, okazując
się nagle wrogiem Rosji, obywatelem austriackim – na skutek czego aresztowano
go i został internowany wraz z żoną, następnie zesłany wgłąb Rosji. Dzięki
staraniom szwagra oraz dzięki pomocy dobrze znanych aktorów (Juliusza Osterwy i
Stanisławy Wysockiej) małżeństwo zostało z internowania zwolnione, udając się
do Kijowa, tam też Makuszyński rozpoczął prezesowanie Związku Literatów i Dziennikarzy
Polskich oraz kierowanie literackim Teatrem Polskim.
Tryumfy literackie czasów dwóch małżeństw
Koniec I wojny oznaczał dla Makuszyńskich wyjazd i zamieszkanie w
Warszawie. Tam też kariera pisarska Makuszyńskiego nabrała znacznego tempa.
Kilka miesięcy każdego roku małżeństwo spędzało w Zakopanem. W latach 1922-1925
Makuszyńscy bywali również w Burbiszkach. Emilia zmarła na gruźlicę w 1926
roku. Spoczęła na Powązkach obok grobu jej przyjaciela Władysława Reymonta. Rok
później Makuszyński ożenił się z Janiną Gluzińską, śpiewaczką. Został
jednakowoż honorowym obywatelem Zakopanego. Jako osoba towarzyska i zamożna
kolekcjonował dzieła sztuki. Rok 1937 oznaczał dla Kornela Makuszyńskiego akces
w podwoje Polskiej Akademii Literatury. Warto zaznaczyć, że w latach 1935–1944
Makuszyński zamieszkiwał w Domu Spółki Terenowej Budowy Tanich Mieszkań,
mieszczącym się przy ul. Grottgera 7/9/9A.
Koniec hossy
Wybuch II wojny światowej sprawił, że w 1939 roku, podczas oblężenia
Warszawy, jedna z niemieckich bomb trafiła w budynek, w którym Makuszyński
mieszkał, niszcząc jego rękopisy oraz zbiory sztuki. Sam Makuszyński przeżył,
jak powiadają źródła – ocalał cudem, jednak tracąc wszystko, w tym między
innymi rękopis „Drugich wakacji szatana”, co planowano wydać w grudniu tegoż
1939 roku. Czasy okupacji niemieckiej spędził w Warszawie, natomiast podczas
powstania warszawskiego nawiązał współpracę i pisał do prasy powstańczej,
następnie przebywał w obozie w Pruszkowie, lecz w końcu znalazł się w Krakowie,
by pod koniec 1944 roku zamieszkiwać już na stałe w Zakopanem.
Całkowity zakaz publikowania w PRL
Po roku 1945 Makuszyńskiego zaczął obowiązywać zakaz publikacji, został
również poddany szykanom. Twórca sądził, że było to efektem jego przyjęcia w
1937 roku do Polskiej Akademii Literatury, bowiem znalazł się tam wówczas na
miejsce usuniętego w atmosferze skandalu Wincentego Rzymowskiego
(prawdopodobnie plagiatował dzieła przypisując autorstwo sobie), który to
bezpośrednio po wojnie piastował funkcję ministra kultury, więc Makuszyński
domyślał się co leży tak naprawdę w inspiracjach obejmującego go zakazu. W 1948
zadekretowano w Polsce z nadania nowych powojennych władz socrealizm.
Makuszyński zdążył już tylko wydać jedną swą pozycję, mianowicie „List z
tamtego świata”, a to za sprawą ostatnich prywatnych wydawnictw tamtego czasu.
Był następnie przedmiotem żartów i satyr propagandy PRL, mieszkając w
zapomnieniu w Zakopanem. Żył z marnej pensji, w dość ciasnym mieszkaniu,
wspierany budżetem dorabiającej korepetycjami żony. Jako człowiek sukcesu
międzywojnia, był utożsamiany z archetypem wroga PRL. Oficjalna wersja polegała
na głoszeniu, że zakaz publikowania dotyczący Makuszyńskiego jest podyktowany
jego złym i deprawującym młodzież wpływem. Zmarł w Zakopanem 31 lipca 1953.
Został pochowany tamże, czyli na zakopiańskim Cmentarzu Zasłużonych mieszczącym
się na Pększowym Brzyzku.
Ciekawostki o Kornelu Makuszyńskim
Kornel Makuszyński wydał prawie czterdzieści poważniejszych dzieł, co
lokuje go w samej czołówce najbardziej twórczych pisarzy polskich w dziejach.
Był najbardziej poczytnym autorem książek w czasach II RP. Po wojnie został
celem ataków propagandy komunistycznej. Nie szczędzono pod jego adresem żartów,
a nawet brutalnych szyderstw. W Zakopanem znajduje się też muzeum Kornela
Makuszyńskiego. Kornel Makuszyński jest patronem sporej liczby szkół. Ponadto
od roku 1994 przyznawana jest Nagroda Literacka im. Kornela Makuszyńskiego. Do
dziś na liście laureatów tej narody jest dwadzieścia pięć pozycji książkowych.
Rękopis jego „Drugich wakacji szatana” spłonął na skutek niemieckiego
bombardowania w roku 1939. Wincenty Rzymowski był powojennym ministrem kultury
PRL. To za jego przyczyną Makuszyński nie mógł już publikować, natomiast sprawa
jest ciekawa o tyle, że przed wojną Rzymowski został usunięty z Polskiej
Akademii Literatury za sprawą swego plagiatu, podczas gdy jego miejsce zajął
właśnie Makuszyński. W tym świetle zakaz Rzymowskiego dotyczący Makuszyńskiego
był wydany pod wpływem tak zwanej złej woli.
Cytaty Kornela Makuszyńskiego
„Najsłodszym chlebem jest ten chleb, którym można nakarmić głodnego; trucizną i twardym kamieniem, przez przekleństwo w kamień zamienionym, jest ten chytrze ukryty, zachłannie gromadzony, pleśniejący bez użytku.”
„W chwili kiedy się pochyliłem nad białą kartą papieru i zanim jej dotknąłem piórem, padła na nią smuga słońca. Jak rozigrane złote dziecko, co ma roześmiane oczy, przeszkadza człowiekowi zajętemu pracą, tak oto ten słoneczny błysk, co się oderwał od nieba, igra po moim papierze, po poważnej, sztywnej, pysznej ze swej białości karcie, włazi pod ostre, zirytowane, czernią atramentu płaczące pióro i w wielkiej ciszy mego pokoju – śmieje się, śmieje, śmieje…”
„Człowiekowi zdaje się zawsze, że jego osobiste cierpienie jest największe na świecie. A jego cierpienie jest tylko kropelką w oceanie…”
„Byle idiota potrafi żyć, mając pieniądze, a sztuką wspaniałą i bohaterską jest żywot bez pieniędzy.”
„Jeśli kobieta mówi, że jest zmęczona życiem, znaczy to, że kogoś zamęczyła na śmierć.”
„Historia jest bigosem, ciężko strawną zbieraniną nie tylko
z całego tygodnia, lecz z lat wielu tysięcy.”
Źródło: https://zyciorysy.info/kornel-makuszynski/ |
Obejrzyj
DZIWNE PRZYGODY KOZIOŁKA MATOŁKA